“Stel je voor: je rijdt in een bergachtig gebied op een omhoog slingerende bergweg. De motor is overbelast en je hebt geen koplampen. Je rijdt vlak langs kliffen waar je af dreigt te vallen. Je wilt de koplampen aandoen. Dat is wat de wetenschap altijd probeert: zorgen voor licht zodat we zien welke risico’s we lopen”.
Met deze metafoor begint de documentaire Breaking Boundaries. Een documentaire waarin wetenschapper Johan Rockström en bioloog David Attenborrough vertellen over de negen systemen en bijhorende grenzen die onze planeet stabiel houden. We moeten ‘verduurzamen’. Maar waarom eigenlijk? In deze documentaire zoomen we uit. Wat vertelt het onderzoek van Johan Rockström ons? Laat je niet afschrikken. De heren delen feiten, maar bieden ook perspectief. Je leest het hieronder.
Een nieuw tijdperk breekt aan
Slechts 10.000 jaar geleden werd ons klimaat stabiel. Gezien de leeftijd van de planeet, ongeveer 4500 miljard jaar, is dat relatief kort. De temperatuur bleef voor het eerst ongeveer gelijk. De temperatuur schommelde tussen plus en min één graad Celsius. Het is het fundament van de moderne wereld zoals wij die kennen. We noemen dit tijdperk het ‘holoceen’. De stabiele holoceentemperaturen gaven ons een stabiele planeet. Het zeeniveau stabiliseerde, we hadden voor het eerst voorspelbare seizoenen en betrouwbaar weer waardoor we voedsel konden verbouwen, water hadden om te drinken en schone lucht om te ademen.
Maar… wetenschappers hebben onlangs verklaard dat het holoceen is afgelopen. De exponentiële toename van de menselijke druk op de aarde heeft een fase bereikt waarin we ons eigen geologische tijdperk hebben gecreëerd: het Antroproceen. Ook wel ‘het tijdperk van de mens’. Want de mens is de belangrijkste drijfveer voor de verandering op aarde. We hebben 50% van het bewoonbare land veranderd om er gewassen te verbouwen en vee te fokken. We verplaatsen meer sediment en gesteente dan alle andere natuurlijke processen op aarde. Meer dan de helft van de oceanen wordt actief bevist. Negen van de tien van ons ademen ongezonde lucht in. In één mensenleven hebben we de aarde met meer dan één graad opgewarmd.
“We have in just fifty years managed to push ourselves outside of a state that we have been in for the past 10.000 years. Are we at risk of destabilizing the whole planet?” Het antwoord op deze vraag is ‘ja’. We moeten voor het eerst nadenken over het risico van destabilisatie van de hele planeet.
Maar wat zijn eigenlijk de systemen die onze planeet stabiel hielden tijdens het Holoceen? En kunnen we een kwantitatief punt, ‘een grens’ identificeren, waar we het risico lopen op onomkeerbare veranderingen, waardoor systemen afbreken en de instabiliteit die we nodig hebben, instort?
De negen planetaire grenzen
Als wetenschappers de grenzen van onze planeet kunnen bepalen, kunnen ze ons dan ook een routekaart geven om ons uit de huidige crisis te halen? Om ons niet alleen te tonen hoe instorting voorkomen kan worden, maar ook hoe we onze eigen toekomst op aarde kunnen veiligstellen? Dit zijn de negen grenzen, vastgesteld door Johan Rockström en zijn team.
Grens 1: de verandering van ijs
De eerste grens is ons allemaal bekend: de verandering van het ijs op onze planeet. Johan is Zweeds. En zweden leren allemaal dat de Zuid-top bij Kebnekaise de hoogste piek van hun land is. Voor de Zweden is het een verdrietig feit dat dit niet langer meer het geval is. De hoogste gletsjer slonk de laatste vijftig jaar een halve meter per jaar en verloor haar status. Dit op zich zal de planeet niet destabiliseren, maar de twee permanente ijskappen in het noordpoolgebied en op Antarctica zijn dat wel. Daarom is het zorgwekkend dat gletsjers smelten. Of ze nu groot of klein zijn.
Tijdens het holoceen reflecteerde het ijs van de planeet exact de juiste hoeveelheid zonne-energie terug de ruimte in. Witte vlaktes weerkaatsen 90 tot 95% van de inkomende warmte van de zon. Als de ijskappen smelten, worden ze niet alleen kleiner, maar ook donkerder. Hierdoor slaan ijskappen om van zelf-koelend naar zelf-verwarmend. En dat is het meest dramatische tipping point in het aardse systeem.
Het huidige klimaat is al te warm voor Groenland (Noordpoolgebied). Er gaat hier 10.000 kubieke meter ijs per seconde verloren. En het verlies gaat door als het klimaat opwarmt. Het smelten van Groenlands ijskap zou de zeespiegel wereldwijd met zeven meter verhogen. Stel je eens voor dat honderden steden worden bedreigd door stijgende zeeën. Ook Antarctica verandert in rap tempo. En dat terwijl het smelten van West-Arctica een zeespiegelstijging van vijf meter zal veroorzaken en Oost-Antarctica zelfs meer dan vijftig meter.
De onderzoekster van Antarctica onderzoekt hoe tipping points kunnen samenwerken. Het belangrijkste punt is: alles in het systeem van de aarde is verbonden. Als één punt zijn omslagpunt kruist, dan is het waarschijnlijker dat andere delen van het systeem ook hun kritieke grens overschrijden. Het is een domino-effect: als we tipping points overschrijden, ontketenen we onomkeerbare veranderingen.
Grens 2: de uitstoot van broeikasgassen
Het klimaat wordt natuurlijk opgewarmd door broeikasgassen. De tweede grens vinden we dus in de uitstoot van deze gassen. Lang voor de mens verscheen volgde de gemiddeld temperatuur van de aarde nauwgezet de concentratie kooldioxide in de atmosfeer. Tijdens het holoceen bleef deze concentratie vrij stabiel. Maar dat veranderde allemaal met de industriële revolutie. Sinds het begin van de industriële revolutie stootten we 2400 miljard ton kooldioxide uit. Om onder de 1,5 graad te blijven moeten we minder dan driehonderd miljard ton uitstoten.
In 1988 passeerden we 350 deeltjes per miljoen kooldioxide in de atmosfeer van de aarde. Dit was het moment waarop we de eerste grens overschreden. We bevinden ons ‘in het oranje gebied’. Sindsdien lopen het risico veranderingen te triggeren die leiden tot een op hol geslagen opwarming. Op dit moment hebben we een CO2-concentratie van 415 deeltjes per miljoen bereikt. We beginnen de gevolgen te zien: vaker voorkomende droogte, hittegolven, overstromingen, het versneld smelten van ijs, bosbranden.
De tweede grens bevindt zich op 450 deeltjes per miljoen koolstoldioxide. Als we hier voorbijgaan, bevinden we ons in ‘de rode zone’, oftewel de risicozone. Onomkeerbare omslagpunten worden dan zeer waarschijnlijk of onvermijdelijk. Simpel gezegd, de planetaire klimaatgrens is gelijk aan 1,5 graden Celsius opwarming en het levert al dit bewijs dat we een groot risico nemen als we onszelf toestaan om boven de 1,5 graden uit te komen. We zijn al op 1,1 graden Celsius, gaan snel naar 1,5 en onze enige kans om binnen de planetaire klimaatgrenzen te blijven is om binnen dertig jaar een fossiele brandstofvrije economie te bereiken. “Toch is het terugdringen van CO2 uitstoot slechts een deel van een groter geheel”.
Grens 3: leefgebied samenstellingen
Vier van de negen grenzen zijn biosfeergrenzen. Deze gaan over hoe we natuurlijke leefgebieden transformeren. Eén van de vier biosfeergrenzen is grens drie: leefgebied samenstellingen. We naderen snel een groot omslagpunt in één van de grootste overgebleven wildernissen: de Amazone. In de jaren zeventig was de Amazone ongestoord. De regenwouden, de rivieren, de dieren. Maar sinds die tijd zijn grote delen van de Amazone vrijgemaakt voor vee- en sojateelt.
Met behulp van hoge torens wordt bestudeerd hoe de Amazone zijn eigen klimaat creëert. De gegevens laten zien dat grote delen van het regenwoud opdrogen. Het droge seizoen duurt normaal maximaal drie maanden, maar door biodegradatie door menselijk activiteit wordt sinds de jaren tachtig het droge seizoen elke decennium zes dagen langer. Ook is zijn vermogen om water te recyclen verkleind. Het regent minder in de droge seizoenen. Als het droge seizoen langer duurt dan vier maanden, sterven junglebomen uit en worden ze vervangen door savanne. Een proces genaamd ‘savannisering’. Als in de Amazone een ontbossingspercentage van 20-25% wordt bereikt in combinatie met de toenemende opwarming van de aarde, maken we een onomkeerbaar proces van savannisering door die 50-60% van het amazonewoud kan beïnvloeden. Momenteel is al bijna 20% van het Amazonegebied verloren en door het afsterven van bomen wordt minder CO2 opgenomen. Wereldwijd is bijna 40% al verwijderd. In de komende dertig jaar kan tweehonderd miljard ton koolstof worden vrijgegeven. Dat komt overeen met alle koolstof die afgelopen vijf jaar wereldwijd is uitgestoten. We zijn zeer dicht bij het tipping point zijn en bevinden ons diep in de gevarenzone.
Grens 4: biodiversiteitsverlies
Biodiversiteit is de tweede biosfeergrens omdat het ons vermogen om op aarde te gedijen ondersteunt. Zorgwekkend is daarom het feit dat de biodiversiteit in de natuur wereldwijd achteruitgaat. Eén miljoen soorten planten en dieren op een geschat totaal van acht miljoen worden met uitsterven bedreigd. Als we doorgaan met deze trend gaan we misschien naar een zesde massa-uitsterven. In slechts vijftig jaar heeft de mensheid 68% van de wereldwijde populaties van wilde dieren weggevaagd. Het is duidelijk dat we in een crisis zitten. En biodiversiteitsverlies bedreigt ook ons eigen leven op aarde. We zullen niet meer in staat zijn onszelf te voeden, want daarvoor heb je een goed functionerende natuur nodig.
Een opmerkelijke gebeurtenis stond in de Zweedse krant: Britse wetenschappers stelen kortharige hommelkoninginnen uit Zweden. Dit omdat kortharige hommelkoningen in heel Europa belangrijke bestuivers zijn voor voedselgewassen. Echter waren ze in de jaren 90 uitgestorven in Groot-Brittannië. De diefstal van de bijen uit Zweden is daarom zorgelijk.
Zo’n 70% van de gewassen ter wereld is afhankelijk van insectenbestuiving. Maar de uitbreiding van intensieve monocultuur leidt tot drastische afname van insecten. We moeten insectenverlies niet zozeer tegengaan vanwege verlies aan schoonheid, of de morele verantwoordelijkheid van één soort: de mens, voor een andere soort zoals planten en dieren. Maar de insectenbiodiversiteit is cruciaal voor het functioneren van onze samenleving. Een planeet zonder insecten is geen functionerende planeet.
Ook andere soorten worden bedreigd. Vandaag de dag is slechts 30% van alle vogels nog wild. En van alle zoogdieren op de planeet bestaat 4% nog maar uit wilde soorten.
Waar is de grens voor biodiversiteit? Hoeveel soorten kunnen we nog verliezen voor onze samenleving instort? Dat is lastig in te schatten door de complexiteit van de natuur, maar één ding is duidelijk: we zijn er al ver overeen en bevinden ons diep in het rood. We moeten verder biodiversiteitsverlies zo snel mogelijk tegengaan. Ons doel moet zijn dat er totaal geen natuur meer verloren gaat.
Grens 5: zoet water
De derde biosfeergrens heeft te maken met de bloedstroom van de planeet, want zoet water is fundamenteel en de maatschappij is er afhankelijk van. Wist je dat ieder persoon dagelijks zo’n drieduizend liter zoet water nodig om in leven te blijven? Hoe kan dat? We hebben maar vijftig liter nodig voor hygiëne en drinken, maar in de rijke wereld gebruiken we ook nog eens zo’n honderd liter voor de was, huishoudelijk behoeften en de industrie heeft nog eens 150 liter nodig, dus dat is 300 liter. De rest, zo’n 2500 liter, is nodig voor het produceren van ons voedsel!
De grote vraag is: hoeveel water is er nodig om de wereld te voeden? Is er genoeg? Wat is de grens? De hoeveelheid water die momenteel uit elke rivier wordt onttrokken, onthult waarom velen nu dreigen op te drogen. Wereldwijd bevinden we ons nog in de veilig zone, maar we gaan bewegen ons snel naar de gevarenzone.
Grens 6: de stroom van voedingsstoffen, stikstof en fosfor
De stroom van voedingsstoffen, stikstof en fosfor zijn de essentiële componenten voor alle levende wezens. Als voorbeeld wordt de Oostzee genoemd waar je in de jaren zeventig en tachtig oneindig kon vissen. Enige decennia later ziet het meer ervan bovenaf nog exact hetzelfde uit, maar van onderaf totaal anders. De Oostzee is compleet leeg. Gedeeltelijk veroorzaakt door overbevissing, maar vooral door mest van omringende velden die ervoor zorgde dat de Oostzee in een ramp terechtkwam. Het is nu meest vervuilde zee ter wereld.
Een expert op gebied van kunstmest vertelt. “We halen stikstof uit de lucht en zetten het chemisch om in een vorm die door planten kan worden gebruikt. Of in het geval van fosfor graven we het op uit de grond. We ontginnen het. We hebben chemische paden ontwikkeld of manieren om fosfor te delven die veel efficiënter waren en de productie van voedsel verdubbelde, verdriedubbelde of zelfs verviervoudigde”. Dit was van onschatbare waarde, maar door een groeiende bevolking gebruikte we ook veel meer kunstmest dan de gewassen konden gebruiken. De ongebruikte voedingsstoffen spoelen weg in rivieren, waardoor ook rivieren overbemest werden. Een proces dat ‘eutrofiëring’ genoemd wordt. Je krijgt dan algenbloei wat eruitziet als blauwgroen schuim op het meer. Het stinkt en omdat het ontbindt en zuurstof gebruikt.
Verminderde zuurstof verandert de chemische samenstelling van het sediment op de bodem waardoor er meer fosfor vrijkomt, het water zuurder wordt, het zuurstof afneemt etc. Het is een negatieve vicieuze cirkel. In oceanen gebeurt hetzelfde. Hier ontstaan zogenaamde ‘dode zones’. Momenteel zijn er wereldwijd enkele honderden. Sommigen zijn al tienduizenden vierkante kilometers. Eutrofiëring van oceanen heeft bijgedragen aan een van de vijf vorige massale uitstervingen op aarde.
Overgebruik van fosfor en stikstof is één van de minst bekende maar kritiekste effecten op de biosfeer en we zitten al diep in de rode gevarenzone. “We zouden deze grens veel serieuzer moeten nemen dan we nu doen”.
Grens 7: oceaanverzuring
Als we CO2 in de atmosfeer uitstoten, belandt een derde van die uitstoot in de oceaan. Dat heeft de chemie van de oceaan veranderd. Het heeft de zuurgraad veranderd en meer basisch of zuurder gemaakt. Vandaar de naam ‘oceaanverzuring’.
De kwetsbaarheid zit hem in koudere wateren. De laatste decennia is de wereldzee 26% zuurder geworden. Zolang er kooldioxideconcentraties in de atmosfeer blijven, zal de oceaan verder verzuren. Het zuur reageert met chemicaliën in het water genoemd carbonaat-ionen waardoor hun concentratie afneemt. Dit beïnvloedt een groot aantal organismen, met name die het carbonaat nodig hebben voor skeletgroei zoals weekdieren, oesters en mosselen.
Globale veranderingen in de verzuring en de zuurgraad van de oceaan kunnen massale uitstervingen veroorzaken. O.a. het verbleken van koraalriffen dat later in de documentaire aan bod komt. 50% van de koralen is dood. Massale uitsterven hebben we vaker gezien in het geologische dossier. Dus wanneer we het klimaat van de planeet manipuleren, spelen we met vuur in termen van de onvoorziene gevolgen als we deze planetaire grenzen passeren naar een onbekend terrein. We zijn nog in de veilige zone, maar bewegen richting de risicozone.
Grens 8: nieuwe entiteiten
Van twee grenzen is nog onbekend waar de grenzen ervan liggen. De eerste is een verzameling door de mens gemaakt vervuilende stoffen. De zogeheten ‘nieuwe entiteiten’ is alles van nucleair afval tot persistente organische vervuilers tot de belasting van zwarte metalen en microplastics.
De mens heeft 100.000 nieuwe materialen gecreëerd die elk op een catastrofale manier met het milieu kunnen reageren. De grens is nog niet gekwantificeerd en we kennen de langetermijneffecten of cumulatieve effecten van deze stoffen nog niet. De meeste kunnen wereldwijde verstoring veroorzaken als deze niet gecontroleerd worden.
Eén vorm van vervuiling heeft al wereldwijde impact en dusdanig dat het een eigen grens heeft: aersolen. Aerosolen zijn luchtvervuilende deeltjes in de atmosfeer. 75% van de aerosolverontreiniging komt uit de verbranding van fossiele brandstoffen. We zien ze als een wazige lucht omdat ze zonlicht onderscheppen en het als spiegeltjes verstrooien. Ze veroorzaken het zogenaamde ‘globale dimeffect’.
Andersom hebben aersolen invloed op het klimaat omdat je zonlicht afsnijdt, wat de belangrijkste energiebron is voor de temperatuur van de planeet waar aerosolen zorgen voor afkoeling. Dit koelen lijkt positief, maar dat is het niet. Door deze maskering zien we nog steeds niet het volledige broeikasmonster. Dit koeleffect van aerosolen maskeert ongeveer 40% van het effect van de opwarming van de aarde. En het heeft een hoge prijs. Luchtvervuiling doodt jaarlijks meer dan 7 miljoen mensen en kost gemiddeld drie jaar van de verwachte levensduur van ons allemaal.
Waar de grens voor luchtvervuiling ligt is nog niet wetenschappelijk bepaald, maar door het aantal doden lijkt de grens al overschreden.
Grens 9: de ozonlaag
De enige grens waar we de goede kant op gaan! De ozon onderschept schadelijke ultraviolette straling die direct invloed heeft op ons DNA en dodelijke ziektes zoals huidkanker veroorzaakt. Daarom ontstond er wereldwijd paniek toen het ozongat in Antarctica werd ontdekt in de jaren tachtig.
De ontdekking van het gat in de ozonlaag veroorzaakt door vervuilende stoffen in de atmosfeer overtuigde landen om deze chemicaliën geleidelijk aan af te schaffen. Het was fantastisch hoe de wetenschappelijke waarschuwingen zich vertaalden in politieke actie. Het eerste en enige voorbeeld dat we de hele planeet kunnen beheren en terug kunnen naar een veilige werkruimte. Terwijl we voor die tijd ver in de risicozone zaten.
Een nieuw tijdperk breekt aan Conclusie: hoe staan de negen grenzen ervoor?
Dankzij Johan en zijn team is nu bekend dat de planeet negen grenzen heeft en de risico’s die we lopen als we ze overschrijden.
- Voor oceaanverzuring (grens 7), zoet water (grens 5) en de ozon (grens 9) bevinden we ons in de veilige zone.
- Voor luchtvervuiling en nieuwe entiteiten (grens 8) weten we niet hoe dichtbij we bij de gevarenzone zijn.
- Vier van de negen grenzen zijn overschreden: klimaat (grens 1 en 2), bosverlies (grens 3), voedingsstoffen (grens 6) en biodiversiteit (grens 4) We passeren nu onomkeerbare tipping points, waardoor de beschaving mogelijk in gevaar komt.
Covid 19
Ook Covid 19 komt even aan bod in de documentaire. “De pandemie die de wereldeconomie op z’n knieën bracht”. Een pandemie die de Wereldgezondheidsorganisatie al voorspelde. “Het was een kwestie van tijd. We hebben ecosystemen vernietigd, wonen in zeer vervuilde steden met een hoge bevolkingsdichtheid. Een perfect scenario voor de verspreiding van een nieuw virus”. Zoönitische ziekten ontstaan en verspreiden zich onder de mensen als de veerkracht van de natuur verzwakt wordt. Een gezonde natuur veroorzaakt geen pandemieën. En de gezondheid van de mens, dier en milieu zijn zo nauw verbonden”.
Niet alles gaat goed met onze planeet. Maar de pandemie heeft ons ook een kans gegeven om opnieuw op te bouwen in een nieuw richting.
De koplampen zijn aan, de grenzen zijn duidelijk. Wat is er nodig in de toekomst?
“Johan en zijn collega’s hebben de koplampen aangezet. We zien de grenzen duidelijk! We zien het pad terug naar een veilige ruimte, naar een veerkrachtigere toekomst. Het ìs haalbaar”.
We kunnen de economie niet langer op één plek groeien groeien groeien en ergens anders een klein beetje impact op het milieu verminderen.
“Het gaat er nu om dat we het hele groeimodel ontwerpen rondom duurzaamheid. En de planeet laten leiden in alles wat we doen”.
Uitstoot reduceren
Een onmiddellijke prioriteit is het terugbrengen van de uitstoot van koolstof naar nul, en de temperatuur zo laag mogelijk houden. Sinds het begin van de industriële revolutie stootten we 2400 miljard ton kooldioxide uit. Om onder de 1,5 graad te blijven moeten we minder dan 300 miljard ton meer uitstoten. Als we doorgaan met elk jaar veertig miljard ton uitstoot, zijn we binnen zeven jaar door ons budget heen.
“We kunnen niet zomaar alle energiebedrijven stopzetten. Het enige wat we kunnen doen, is de wereldwijde emissiecurve NU ombuigen. Het snelste emissiereductietempo dat we kunnen bereiken is zes à zeven procent per jaar. Zodat we over één decennium minder dan de helft uitstoten als dat we nu doen. Een tempo dat iedereen kan bijhouden, zowel bedrijven als individuen. We zijn dan fossielvrij in één generatie, over dertig jaar!
Het afbouwen van fossiele brandstoffen is het begin van onze reis terug naar een veilig ruimte binnen de klimaatgrens. Het zal ook de luchtvervuiling verminderen, oceaanverzuring vertragen en de druk op biodiversiteit verminderen. Toch is het reduceren van uitstoot niet genoeg.
We moeten ook koolstof verminderen. Er is één manier om dat effectief te doen: bomen planten! Koolstof verminderen door bomen planten is slechts één van de voordelen van bomen planten. Bomen voorkomen bodemerosie, gronden worden vruchtbaarder wat o.a. leidt tot een hogere voedselproductie. Ook helpt aan het aanplanten van bomen bij het herstel van de biodiversiteit en ons zoete water te stabiliseren. “Stel je voor dat we op een ochtend wakker worden op een planeet met méér wildlife dan de avond ervoor!” Lees hier meer.
Gezond voedsel
Door gezond en te eten. Als iedereen plantaardiger, met plataardige eiwitten, minder rood vlees, meer fruit en noten, minder zetmeelrijk zou eten, dan kunnen we terugkomen in een veilig ruimte binnen niet alleen de klimaatgrens, maar ook biodiversiteit, land, water, stikstof en fosfor.
Gezond eten door bovenstaande suggesties op te volgen, is de belangrijkste en enige manier om de planeet te redden.
Een wereld zonder afval
Eén laatste transformatie is nodig. Stel je voor: een wereld zonder afval waarin je niet weggooit. “Ons afval is ontworpen. Als we producten maken, houden we nauwelijks rekening met het terugwinnen van grondstoffen. Als we dit rechtlijnige, oftewel lineaire systeem veranderen naar een cirkelvorming, oftewel ‘circulair’ systeem. En producten zodanig ontwerpen dat de grondstoffen herwonnen kunnen worden, dan kan ons gebruik van middelen oneindig zijn. Dit noemen we dan ook een ‘een circulaire economie’. Het is meer en meer bewezen dat circulaire businessmodellen fundamenteel zijn om een kans te maken bij het zorgen voor een goed leven, voor álle burgers ter wereld. Deze verandering draagt vooral bij aan de grenzen van klimaat en biodiversiteit, maar vooral voedingsstoffen, nieuwe entiteiten en luchtvervuiling.
Het beslissende decennium
Simpele dingen als het kiezen van duurzame energie, gezond eten, bomen planten en nee zeggen tegen verspilling. Samen kunnen deze onze toekomst op aarde veranderen. Het magische is, dat al deze dingen ons leven ook verbeteren. Ook al geef je minder om klimaat of gelijkheid en ben je meer gefocust op jezelf, en je familie. Je hebt alsnog baat bij gezonde lucht, een langere levensverwachting, een samenleving met stabiele markten en banen, wat het risico op instabiliteit in je omgeving beperkt. Je wilt hoe dan ook in een veilige ruimte zijn, en niet in een gevarenzone.
Het decennium 2020-2030 wordt het beslissende decennium voor de toekomst op aarde. Hij ligt in onze handen. We hebben maar één taak: ervoor zorgen dat onze planeet voor altijd gezond en veerkrachtig blijft. Het perfecte huis.
“It is a remarkable time to be alive, but it also carries great responsibility to act decisively. And we have no time to lose”. – David Attenborrough
De documentaire is te zien op Netflix. Nieuwsgierig geworden? Bekijk hier alvast de preview.
Tests